شیمی ( به انگلیسی: Chemistry ) یکی از دانشهای بنیادین است که به مطالعه و بررسی ساختار، خواص، ترکیبات، و دگرگونی ماده میپردازد. گستره زیاد این دانش باعث شده است تا تعریف یکپارچه برای آن مشکل گردد.
شیمی مطالعه ساختار، خواص، ترکیبات، و تغییر شکل مواد است. این علم مربوط میشود به عناصر شیمیایی و ترکیبات شیمیایی که شامل اتمها، مولکولها، و برهمکنش میان آنهاست. دامنه علم شیمی در زمینههای نظری و عملی فوقالعاده گسترش حاصل کرده و نقشهای حساس را در زندگی انسان به عهده گرفته است. بطوری که امروزه میزان برخورداری هر جامعه از تکنولوژی شیمیایی، معیار قدرت و ثروت و رفاه آن جامعه محسوب شده و بصورت جزیی از فلسفه زندگی در آمده است.
شیمی علمی است که 115 عنصر طبیعت را همراه نام خود دارد و بدون عناصر حیات مفهومی نخواهد داشت. شیمی همواره در زندگی انسان دخالت کامل داشته و به اندازهای که تمدن کنونی بیشتر شود دخالت آن در قسمتهای مختلف زندگی نیز زیادتر خواهد شد. ما در دنیایی زندگی می کنیم که پر از مواد شیمیایی گوناگون است. بعضی از این مواد مانند آب کاملاً برایمان آشنا است اما بسیاری مواد دیگر وجود دارند که چندان آشنا نیستند. به عنوان مثال چرخهی آب در طبیعت یک فعالیت کاملا شیمیایی است. واقعیت آن است که ما از هر لحاظ با مواد شیمیایی روبرو هستیم. لباسی که می پوشیم، غذایی که مصرف می کنیم، کاغذی که مطالب را روی آن میخوانیم همگی مواد شیمیایی به شمار می روند.
دانش شیمی به عنوان یکی از علوم پایه، زیربنای علوم مختلفی همچون بیولوژی، بیوتکنولوژی، پزشکی، دندان پزشکی، داروسازی و رشتههای متعدد مهندسی است. دیگر کاربرد آن صنایع شیمیایی است. صنایع شیمیایی عبارت است از صنایعی که در آن ها واکنش شیمیایی انجام میگیرد یعنی اقسام مواد اولیه تبدیل به محصولات جدید میگردد که خواص این محصولات تا حدودی با مواد اولیه متفاوت است.
شیمی از یک سو با زیست شناسی، فیزیک و زمین شناسی و از سوی دیگر با سایر حوزه های مختلف مانند پزشکی، دارو یا صنایع گوناگون همچون نفت، پتروشیمی، صنایع معدنی و شیمیایی ارتباط تنگاتنگی دارد، به همین دلیل در اغلب رشته های تحصیلی صنایع مختلف، گرایش علم شیمی وجود دارد. علاوه بر این ها می تواند در صنایع پزشکی و دارویی نیز کاربرد داشته باشد، به عنوان مثال امروزه از آلیاژها و ترکیبات شیمیایی در دندانپزشکی برای پر کردن دندان استفاده می شود. در فرآوری مواد معدنی شیمی مهم ترین نقش را ایفا می کند تا بتوانیم فلز مورد نظر را از داخل کانیهای موجود در سنگ استخراج کنیم.
- ۹۴/۰۴/۰۴